Wentylacja Mechaniczna i żywienie poprzez gastrostomię (PEG)

 

   Wentylacja mechaniczna to sposób wspierania lub zastępowania oddychania u chorych, którzy nie podejmują własnego oddechu lub ich oddech wymaga wspomagania.

   W zależności od stanu zdrowia pacjenta i wskazań medycznych, wentylację można prowadzić dwiema metodami:

1. metodą nieinwazyjną –zadaniem tego typu wentylacji jest wspomaganie oddechu pacjenta bez użycia rurki intubacyjnej czy rurki tracheotomijnej.
   Taki rodzaj wentylacji stosuje się często w warunkach domowych u chorych
   z przewlekłą niewydolnością oddechową jako wczesną fazę postępowania leczniczego;

2. metodą inwazyjną – stosuje się w zaawansowanej niewydolności oddechowej
   u chorych, u których istnieje konieczność wentylacji mechanicznej całą dobę przy dodatkowo występujących zaburzeniach połykania i upośledzeniu odruchu kaszlowego. Pacjenta wentyluje się poprzez wcześniej założoną rurkę tracheotomijną.

 

   Metoda wentylacji mechanicznej jest niezbędna w wielu schorzeniach
i urazach, w których pacjent nie jest w stanie oddychać samodzielnie np.
w przypadku: uszkodzenia mózgu, urazów i chorób neurologicznych, zaniku mięśni, stwardnienia rozsianego, przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP), zwłóknienia płuc, polineuropatii, deformacji klatki piersiowej
i przepony, wad genetycznych.

   U dzieci do schorzeń, w których dziecko nie jest w stanie oddychać samodzielnie zaliczamy: rdzeniowy zanik mięśni, dystrofia mięśniowa, deformacja klatki piersiowej, dysplazja oskrzelowo-płucna.

   Niewydolność oddechowa może wystąpić również w przebiegu innych schorzeń. Liczba osób, które z powodu choroby nie są w stanie samodzielnie oddychać i wymagają podłączenia do respiratora, ciągle wzrasta.

W danych dostępnych w roku 2015 w Polsce, w ramach świadczenia zespołu długoterminowej opieki dla pacjentów wentylowanych mechanicznie w domu, liczba pacjentów wynosi ok. 3000. Od wielu lat, w wyniku zachodzących w Polsce zmian demograficznych i cywilizacyjnych, systematycznie wzrasta liczba osób przewlekle chorych, które wymagają wentylacji mechanicznej. Według szacunków w najbliższych latach liczba pacjentów wymagających wentylacji może wzrosnąć w sumie nawet do 8 tys. Potwierdzeniem tego trendu jest powiększająca się od kilku lat różnica pomiędzy zakontraktowanymi osobodniami przez NFZ, a realnymi potrzebami w poszczególnych województwach (1).

 

W przypadku prowadzenia usług wentylacji mechanicznej inwazyjnej występuje jednocześnie zapotrzebowanie na prowadzenie żywienia dojelitowego, metodą zapewniającą komfort i bezpieczeństwo chorego – PEG (Percutaneous Endoscopic Gastrostomy). Żywienie takie prowadzone jest poprzez gastrostomię czyli połączenie światła przewodu pokarmowego ze skórą  za pomocą specjalnego drenu wykonaną metodą endoskopową. Istnieją też metody tradycyjne przezskórne obecnie są wykonywane tylko w konkretnych sytuacjach klinicznych.

         Historia gastrostomii sięga aż XIX wieku, kiedy Charles Sedillo, francuski lekarz, chirurg wojskowy, w 1849 roku wykonał udaną gastrostomie u pacjenta chorego na nowotwór przełyku. Obecnie gastrostomia stosowana u pacjentów z zaburzeniami lub brakiem możliwości połykania. Znacznie poprawia możliwości pielęgnacyjne chorego i zapobiega niebezpiecznym powikłaniom zapalenia płuc w wyniku zachłyśnięcia, nie powoduje dyskomfortu np. założonej sondy, odleżyn, stanów zapalnych w jamie nosowej, gardle, przełyku. W przypadku powrotu możliwości połykania istnieje możliwość uzupełniania niedoboru posiłku przyjętego doustnie, przy jednoczesnym zapewnieniu większego komfortu niż przy zastosowaniu sondy. Cewnik gastrostomijny może być utrzymywany przez okres 1-2 lat. Po uzyskaniu pełnej poprawy w przyjmowaniu posiłków PEG może zostać usunięty za pomocą małoinwazyjnej techniki endoskopowej.

         Żywienie enteralne, czyli dojelitowe, prowadzi się poprzez podawanie pacjentowi specjalnych diet określanych jako Diety szpitalne i Diety przemysłowe.

Diety szpitalne są to pokarmy płynne, wysoko odżywcze otrzymywane poprzez zmiksowanie produkty naturalne lub zbilansowane diety przemysłowe

Diety przemysłowe to specjalnie przygotowane pokarmy o określonej ilości składników odżywczych, wartości energetycznej. Stosowane są najczęściej
w uzupełnianiu niedoborów żywieniowych, zapewniają bezpieczeństwo mikrobiologiczne i chemiczne.

W danych dostępnych w roku 2015 w Polsce, w ramach świadczenia zespołu długoterminowej opieki dla pacjentów wentylowanych mechanicznie w domu, liczba pacjentów wynosi ok. 3000. Od wielu lat, w wyniku zachodzących w Polsce zmian demograficznych i cywilizacyjnych, systematycznie wzrasta liczba osób przewlekle chorych, które wymagają wentylacji mechanicznej. Według szacunków w najbliższych latach liczba pacjentów wymagających wentylacji może wzrosnąć w sumie nawet do 8 tys. Potwierdzeniem tego trendu jest powiększająca się od kilku lat różnica pomiędzy zakontraktowanymi osobodniami przez NFZ, a realnymi potrzebami w poszczególnych województwach1.

 

W przypadku prowadzenia usług wentylacji mechanicznej inwazyjnej występuje jednocześnie zapotrzebowanie na prowadzenie żywienia dojelitowego, metodą zapewniającą komfort i bezpieczeństwo chorego – PEG (Percutaneous Endoscopic Gastrostomy). Żywienie takie prowadzone jest poprzez gastrostomię czyli połączenie światła przewodu pokarmowego ze skórą  za pomocą specjalnego drenu wykonaną metodą endoskopową. Istnieją też metody tradycyjne przezskórne obecnie są wykonywane tylko w konkretnych sytuacjach klinicznych.

         Historia gastrostomii sięga aż XIX wieku, kiedy Charles Sedillo, francuski lekarz, chirurg wojskowy, w 1849 roku wykonał udaną gastrostomie u pacjenta chorego na nowotwór przełyku. Obecnie gastrostomia stosowana u pacjentów z zaburzeniami lub brakiem możliwości połykania. Znacznie poprawia możliwości pielęgnacyjne chorego i zapobiega niebezpiecznym powikłaniom zapalenia płuc w wyniku zachłyśnięcia, nie powoduje dyskomfortu np. założonej sądy, odleżyn, stanów zapalnych w jamie nosowej, gardle, przełyku. W przypadku powrotu możliwości połykania istnieje możliwość uzupełniania niedoboru posiłku przyjętego doustnie, przy jednoczesnym zapewnieniu większego komfortu niż przy zastosowaniu sądy. Cewnik gastrostomijny może być utrzymywany przez okres 1-2 lat. Po uzyskaniu pełnej poprawy w przyjmowaniu posiłków PEG może zostać usunięty za pomocą małoinwazyjnej techniki endoskopowej.

         Żywienie enteralne, czyli dojelitowe, prowadzi się poprzez podawanie pacjentowi specjalnych diet określanych jako Diety Szpitalne i Diety przemysłowe.

Diety szpitalne są to pokarmy płynne, wysoko odżywcze otrzymywane poprzez zmiksowanie produkty naturalne lub zbilansowane diety przemysłowe

Diety przemysłowe to specjalnie przygotowane pokarmy o określonej ilości składników odżywczych, wartości energetycznej. Stosowane są najczęściej w uzupełnianiu niedoborów żywieniowych, zapewniają bezpieczeństwo mikrobiologiczne i chemiczne.

Piśmiennictwo:

1. RAPORT OTWARCIA Świadczenie wentylacji mechanicznej w Polsce - OGÓLNOPOLSKI ZWIĄZEK ŚWIADCZENIODAWCÓW WENTYLACJI MECHANICZNEJ. 2016 r.